Šta je ARDS?

Sindrom akutnog respiratornog distresa, ili ARDS, je inflamatorna povreda pluća koja se dešava kada se tečnosti nakupljaju u malim vazdušnim kesama (zvanim alveole) u plućima. ARDS sprečava da se pluća pune vazduhom i izaziva opasno nizak nivo kiseonika u krvi (hipoksemija).

Ovo stanje sprečava druge organe kao što su mozak, srce, bubrezi i stomak da dobiju kiseonik koji im je potreban za funkcionisanje. ARDS je opasan i može dovesti do brojnih ozbiljnih i životno opasnih problema.

ARDS se obično dešava u bolničkim uslovima dok se pacijent leči od infekcije ili traume. Ako niste hospitalizovani i imate simptome ARDS-a, odmah potražite medicinsku pomoć.

Akutni respiratorni distres sindrom je povreda pluća opasna po život uzrokovana sepsom, pneumonijom, koronavirusom i drugim stanjima. ARDS ima tendenciju da se razvije u roku od nekoliko sati do nekoliko dana od događaja koji ga je izazvao i može se brzo pogoršati. Pacijenti sa ARDS-om će možda morati da budu smešteni na odeljenje intenzivne nege i na respiratoru da bi im pomogli da dišu.

Simptomi ARDS-a

Simptomi ARDS-a zavise od uzroka i težine slučaja, kao i od već postojećih stanja pluća ili srca. Simptomi uključuju:

• Izuzetno otežano i ubrzano disanje ili nedostatak daha
• Ekstremni umor i zamor mišića
• Konfuziju
• Brze otkucaje srca
• Plavkastu boju noktiju i usana zbog niskog nivoa kiseonika u krvi
• Kašalj i bol u grudima

Ako je ARDS uzrokovan teškom infekcijom (sepsa), mogu biti prisutni i simptomi sepse - groznica, nizak krvni pritisak.

Šta uzrokuje ARDS?

ARDS nastaje kada tečnost curi iz malih plućnih sudova u plućne vazdušne kese (alveole). Kada je zaštitna membrana između krvnih sudova i vazdušnih kesa ugrožena, nivo kiseonika u krvi se smanjuje.

Najčešći uzrok ARDS-a, ozbiljne infekcije u plućima ili drugim organima sa široko rasprostranjenom upalom, je sepsa. Takođe, aspiracija sadržaja želuca u pluća može izazvati ozbiljno oštećenje pluća i ARDS. Infekcija COVID-19 virusa se može razviti u teški oblik ARDS-a. Pored toga, neki od uzroka ARDS-a mogu biti:

• Pankreatitis (teška upala pankreasa) i masivna transfuzija krvi.
• Velike traume i opekotine: Nesreće i padovi mogu direktno oštetiti pluća ili druge organe u telu koji izazivaju tešku upalu u plućima.
• Inhalacione povrede: Udisanje i izlaganje visokim koncentracijama hemijskih isparenja ili dima.
• Predoziranje: Predoziranje drogama kao što su kokain i opioidi.

Dijagnostikovanje ARDS-a

Pošto ne postoji nijedan test koji može potvrditi dijagnozu ARDS-a, vaš lekar će preduzeti nekoliko različitih testova.

Testovi za dijagnozu ARDS-a mogu uključivati merenje krvnog pritiska, slušanje grudi i traženje znakova nedostatka kiseonika, kao što su nokti sa plavim nijansama ili usne.

Kada se jave simptomi ARDS-a, mogu se uraditi kombinacije testova:

• Rendgenski snimak grudnog koša za merenje tečnosti u plućima.
• Test krvi za određivanje nivoa kiseonika u krvi kako bi se utvrdila težina ARDS-a.
• Ehokardiogram (ultrazvuk srca) za procenu funkcije srca.

Ponekad, simptomi i znaci ARDS-a mogu zahtevati dodatne testove da bi se dijagnostikovali drugi uzroci koji su slični ARDS-u.

• Kompjuterizovana tomografija (CT skeniranje) se može uraditi da bi se dobile detaljne informacije o plućima.

Može se uzeti uzorkovanje sekreta iz disajnih puteva da bi se otkrio uzrok infekcije.

Lečenje ARDS-a

ARDS se obično leči na odeljenju intenzivne nege zajedno sa lečenjem osnovnog uzroka.

Mehanička ventilacija se često koristi u nezi pacijenata sa ARDS-om. Za blaže slučajeve ARDS-a, kiseonik se može dati preko maske za lice ili kanile postavljene preko nosa.

Koraci za minimiziranje komplikacija od ARDS-a uključuju:

• Sedaciju za upravljanje bolom
• Testove disanja da bi se utvrdilo kada je bezbedno ukloniti cev i ventilator
• Razređivače krvi za sprečavanje zgrušavanja
• Minimiziranje nakupljanja tečnosti u plućima
• Smanjenje stresnih čireva u stomaku
• Aktivnu mobilnost i fizikalnu terapiju za sprečavanje slabosti mišića

Nije dokazano da direktna terapija lekovima poboljšava preživljavanje kod ARDS-a, ali istraživači nastavljaju da rade na pronalaženju lečenja.

ARDS može biti opasan po život i smrtonosan, međutim, ventilator poboljšava protok kiseonika smanjujući rizik od komplikacija i pomažući većem broju ljudi da preživi.

Oporavak od ARDS-a može potrajati dugo. Većina pacijenata se može ukloniti sa ventilatora i slobodno disati. Neki se potpuno oporave, ali drugi mogu razviti hronične probleme sa plućima koji zahtevaju negu pulmologa. Neki pacijenti mogu razviti sindrom post-intenzivne nege i mogu doživeti posttraumatski stresni poremećaj, fizičku slabost, anksioznost i depresiju.